Trong một lần được hỏi về những phụ nữ bên đời Trịnh Công Sơn, Khánh Ly tâm tư : "Trịnh Công Sơn vốn rất thích phụ nữ để tóc dài, có bờ vai gầy... Nhạc sĩ từng kể với tôi rằng ca khúc Như cánh vạc bay được sáng tác khi ông đi chơi với ý trung nhân - một cô gái để tóc dài - bên bờ suối ở Cam Ly (Đà Lạt)". Có lần Khánh Ly giận chồng mà cắt tóc ngắn, khi gặp nhau, Trịnh Công Sơn hờn trách: "Anh không muốn gặp người điên".
Đời cũng như nhạc. Những cô gái tóc dài, có bờ vai gầy trở đi trở lại trong nhiều ca khúc của họ Trịnh: "Gọi nắng/ Trên vai em gầy đường xa áo bay" ( Hạ trắng ), "Vai em ốm nhách nhỏ như cánh vạc về chốn xa xôi" ( Như cánh vạc bay )... nữ giới trong âm nhạc Trịnh Công Sơn như một bức họa với những đường nét phác thảo đầy mảnh khảnh, khoáng đạt. Họ không hiển hiện cụ thể mà chỉ ở một nét dáng hình, mái tóc, bờ vai, ngón tay, mùi thơm, bước đi: "Tìm em tôi tìm mình hạc xương mai/ Tìm trên non ngàn một cành hoa khôi/ Nụ cười mỏng mảnh, một hồn yếu đuối/ Một bờ môi thơm, một hồn giấy mới" ( Đóa hoa vô thường )...
* Khánh Ly hát "Diễm xưa" trong băng "Sơn ca 7" năm 1974
Họ cũng không có tên thi bang lai xe a1 chút nhục dục, dương thế nào vướng bận trong con mắt của kẻ si tình. Nên thi nhân vẫn tha thiết: "Làm sao có nhau/ Hằn lên nỗi đau/ Bước chân em xin về mau" ( Diễm xưa ). "Em" vẫn là một hình bóng mờ nhân ảnh: "Ôi áo xưa em là/ một chút mây phù du/ Đã thoáng mệnh chung ta" ( Đóa hoa vô thường ), "Một cõi bát ngát ta về ngậm ngùi/ Em cười đâu đó trong lòng phố đông vui" ( Hoa vàng mấy độ )...
* Hồng Nhung hát "Đóa hoa vô thường"
Trịnh Công Sơn yêu và thương phụ nữ. Ông trân trọng, nâng niu họ như nâng niu cánh hoa, mùi hương - những thứ mong manh nhất trên đời. Ông dùng nhiều tính từ chỉ sắc thái nhẹ nhàng: "hồng", "thơm", "mềm", "xanh", "nhỏ"... dành cho họ. Trước những điều như thế, ai mà chẳng muốn thận trọng, muốn xót thương. Ông đếm thời kì trên tuổi người phụ nữ trong ca khúc Còn tuổi nào cho em bằng những nét phác tinh tế. Qua tuổi hồn nhiên "tay măng trôi trên vùng tóc dài", qua tuổi "vừa thoáng buồn áo gầy vai" là dáng hình của một con người ngồi khóc khi đi hết thời kì của đời người: "(...) Bàn tay che dấu lệ nhòa/ Ôi buồn/ Tuổi nào ngồi khóc tình đã ngàn thu". Rõ ràng, có gì đó như là xót xa, như là thương.
Không chỉ viết về đàn bà, ca từ của Trịnh Công Sơn giàu tính nữ: suối, nước, mây, gió, dòng sông... tất tật đều mang tính mềm mại, uyển chuyển, khó nắm bắt. có nhẽ với nhạc Trịnh, nữ là khởi thủy, là mạch nguồn chảy dọc suốt hai bờ thân phận và tình, "nuôi dưỡng ái tình để tình yêu có thể cứu chuộc thân phận trên cây thập giá đời” - như ông từng mong mỏi.
Anh Sa